دره های عجیب و غریب ایران
دره ها یکی از زیباترین پدیده های طبیعت هستند که در طول میلیون ها سال شکل گرفته اند. دره ی شیرز یکی از این پدیده هاست. شیرز، یکی از رویایی ترین دره های ایران می باشد که در دل زاگرس زیبای پر رمز و راز شگل گرفته است. تنگه ی شیرِز، مکانی بکر، تماشایی، جذاب و مقصدی بی نظیر، بسیار دیدنی و اعجاب آور در دل کوه های زاگرس پهناور است. دره ی شیرز، نشانه ای از چیره دستی نقاش طبیعت، و ویترینی تمام‌عیار از تمام پدیده‌های زمین‌شناسی تا کنون است، که چشم هر بیننده ای را شیفته و محسور زیبایی هایش می کند. این تنگه ی بسیار زیبا و بکر، بهشتی پنهان و گنجی نهفته است، که در دل چین خوردگی های زاگرس همچون جواهری می درخشد. شیرز که به گرند کانیون آمریکا و دره ی پادشاهان استرالیا نیز شهرت دارد، پوششی از دیواره‌های شگفت انگیز چین خوردگی های زاگرس می باشد، که در اولین نگاه شما را بهت زده می کند. این دره به دورن سوم زمین شناسی یعنی مزوزوییک برمی گردد، و به سازندهای آسماری معروف می باشد؛ سازندهای آسماری، از آهک های ماسه ای ضخیم لایم و فسیل نرم تنان تشکیل شده است. ویژگی بارز سازندهای آسماری، این است که علاوه بر سخت بودن، بسیار انحلال پذیر می باشد، به طوری که در برخورد با نزولات جوی اشکالی بسیار زیبا و منحصر بفرد و یکتایی از خود ایجاد می کند.
دره ی شیرز ۵ کیلومتر طول دارد و در میان آن رودخانه‌ای در جریان است، که در دهانه ورودی شیرز به رود سیمره می‌پیوندد و از آن راه خود را تا رسیدن به کرخه طی می کند. ارتفاع دیواره‌های دره ی شیرز، از حدود ۱۰ متر در در ابتدا و کف دره شروع می شود، و تا بخش های انتهایی آن و در پرتگاه رک، بلندترین جای شیرز به 200 متر نیز می رسد. زمین ریخت شناسی دره ی شیرز کاملاً متفاوت با سایر دره های ایران می باشد. سقوط تخته سنگ‌ها از دیواره‌ها به انتهای دره باعث شده که مسیر رودخانه مدام از سمتی به سمت دیگر تغییر کند و از بین پوشش گیاهی مملو از درختانی مثل انگور، انجیر، چنار و بلوط راه خودش را پیدا کند. به همین جهت، ساختار این دره طوری است که نمی توان تمام مسیر دره را از کف رودخانه یا کناره ی آن پیمود، به همین جهت مجبور هستید، در برخی نقاط مسیر را عوض کنید و از شیب های کمابیش بلند دره بالا و پایین رفته، تغییر مسیر داده و دوباره به مسیر رودخانه برگردید. دره ی شیرز نه تنها یکی از بهترین و زیباترین سایت های ژئوتوریستی نه تنها ایران، بلکه جهان می باشد، و امید است با گذر از بحران های پیش روی مناطق طبیعی این سایت بسیار زیبا درهر چه زودتر در یونسکو به ثبت جهانی برسد.
دره ی شیرز، در شمال غرب استان لرستان، استان دره ها، رودها و دره ها، و مرز پیوستگی استان های ایلام، لرستان و کرمانشاه واقع شده است. این دره در بخش زردلان، در منطقه‌ای به نام اولادقباد قرار دارد و از روستای گدارگه شروع می شود و تا کناره رود سیمره امتداد می یابد؛ رودی که از سرشاخه های رود کارون محسوب می شود و خود از بلندای شمال غربی ایران سرچمه می گیرد.
هرجایی از دره ی شیرز حرفی جدا برای گفتن دارد، ولی مناره ی سنگی شیرز حرفی دیگر برای گفتن دارد؛ مناره سنگی شیرز، که شاید حیرت انگیزترین دیدنی این تنگه هم باشد، که حاصل فرسایش بخشی از صخره‌ها در اثر بارش‌ها، زلزله و سیل است که به صورت ستونی به قطر ۱۰ متر و ارتفاع حدود ۸۰ متر در میان تنگه شیرز جا خوش کرده است! این مناره ی سنگی پای هیچ انسانی را بربلندای خود لمس نکرده بود و صعود از این مناره آرزوی هر صخره نوردی بود. تا این که صخره نوردانی از تهران که به شیرز سفر کرده بودند، جنس این مناره و موقعیتش را برای میخ کوبی نامناسب دانستند و صعود از آن را کاری غیر ممکن و بسیار خطرناک اعلام کردند. ولیکن این پایان کار نبود، بالاخره آرزوی صعود از این مناره توسط گروه صخره نوردی شیرز متشکل از فرزاد سوری از شهرستان کوهدشت، ایمان سکوند از خرم آباد و صادق و اسکندر محمودی از کوهدشت به واقعیت پیوست؛ و این افراد توانستند با وجود شیب منفی دیواره و ریزشی بودن سنگ های آن، پا بر فرق مناره ۹۵متری دره باستانی و رویایی شیرز بگذارند و اولین صخره نوردانی باشند که بر این مناره ی طبیعی می ایستند.
اما جاذبه های شیرز تنها محدود به این مناره نمی باشد. پل خدا، یکی دیگر از جاذبه های بسیار دیدنی و خوف انگیز دره ی شیرز می باشد که در انتهای دره واقع شده است. پل خدا در واقع تونلی است که به صورت طبیعی توسط آب حفر شده و چون تنها نقطه ای است که می توان از رود شیرز عبور کرد، آن را پل خدا نامیده اند. طول این پل 100 متر می باشد و آب ورودی به آن به دلیل عدم دریافت نور خوشید بسیار سرد و یخ می باشد، ولیکن جذابیت این غار به حدی است که برای یک بار عبور نمی توان از آن گذر کرد و دوباره شما را مجذوب خود خواهد کرد.
اما جاذبه های دره شیرز به همین چند نقطه خلاصه نمی شود. یکی از این جاذبه های شگفت انگیر و منحصر به فرد، پیچ نعل اسبی می باشد که نمونه ی آن را فقط می توان در دره ی گراند کانیون آمریکا مشاهده کرد. این صخره ی منحصر به فرد در مرکز مانند نعل اسبی است که از دورتا دور آن رود سیمره عبور می کند. شباهت اعجاب انگیز دره ی خزینه به گرند کانیون آمریکا بسیار زیاد است تا حدی که بسیاری از افراد در عکس ها و تصاویر منتظر شده این دو دره را به جای یکدیگر اشتباه می گیرند. دره ی خزینه، در بخش انتهایی دره ی شیرز واقع شده با پل معلق خود یکی دیگر از جاذبه های بسیار شگفت انگیز، هیجان انگیز و وهم انگیز شیرز می باشد. جالب است بدانید مرتفع ترین پل معلق ایران به ارتفاع 86 متر و طول 112 متر روی این رود قرار گرفته است.
1- حرکت در مسیر تنگه ی شیرز و راه رفتن در میان آب‌های سرد و خنک زاگرس، به طور حتم نیازمند شرایط جسمانی مناسب از سوی گردشگر است.
2- با ورود به تنگه ی شیزر، دیگر محلی برای تهیه غذا وجود ندارد؛ پس مواد خوراکی به میزان لازم را به همراه خود داشته باشید.
3- در بیشتر نقاط مسیر، تلفن همراه آنتن نمی‌دهد و از آنتن دهمی مناسبی برخوردار نیست.
4- کف رودخانه از سنگ های کوچک و بزرگی تشکیل شده است، با توجه به این که در بیشتر نقاط به ناچار مجبور به عبور از رودخانه هستید، پس حتماً کفش مناسب (صندل) همراه خود داشته باشید تا پای شما آسیب نبیند.
4- از آن جایی که دره ها همیشه مستعد وقوع سیلاب های مهیب می باشند، به همین جهت، قبل از عزیمت به این منطقه، حتماً آب و هوای منطقه را چک نمایید و در صورت مساعد بودن هوا به منطقه سفر کنید.
5- یکی از نکات بسیار مهم برای پیمایش دره ی شیرز انتخاب مکان مناسب برای چادر زدن در کف دره بسیار مهم تر از بالای دره هست، برای این که اگر در این منطقه شدت بارندگی باعث سیلاب شود، تمام منطقه را سیل با خودش همراه سازد، به همین جهت باید 10 تا 15 متر از کنار رودخانه فاصله داشته باشیم، و نکته ی دیگر این که نقطه ی امن، حتماً دارای راه فرار باشد، تا درصورت وقوع سیل بتوانیم به راحتی از آن جا فرار کنیم
دره کول خرسون
صحبت از جایی است که با تمام زیبایی ها و جلوه های منحصر به فردش می تواند شما را به کام مرگ بکشاند. به همین جهت، اگر تجربه لازم را ندارید، و از آمادگی لازم برخوردار نیستید و با خطرات طبیعت آشنا نمی باشید، راهی این جاذبه نشوید، چرا که ممکن است هیچگاه باز نگردید. بنابراین فقط به خواندن مطلب در همین جا بسنده کنید.
دره ی کول خرسان یکی از بکرترین و خطرناک ترین دره های منطقه ی کوهستانی زیبا و پهناور زاگرس می باشد. کول خرسان یکی از شگفت انگیزترین جاذبه های دزفول زیبا به شمار می رود. برای رسیدن به این دره می بایست ابتدا به شهرستان دزفول سفر کنید و از آن جا، جاده ی شیهون را در پیش بگیرید و در 35 کیلومتری این جاده، به سمت روستای بیشه بزان بروید و از آن جا به سمت دریاچه ی سد دز تغییر مسیر داده و با عبور از روستای اسلام آباد، خود را به روستای پامنار در ساحل دریاچه ی سد دز برسانید و مسیر کول خرسان را در پیش بگیرید. از روستای پامنار حدود 4 کیلومتر می بایست پیاده روی کنید و در کنار دریاچه ی سد دز، از دامنه‌های پرشیب و فراز منطقه در کنار درختان سدر، انگور، پسته، انجیر وحشی و نیزارها عبور کنید و در ادامه با عبور از قلعه ی طبیعی شاداب که در مسیر شما قرار دارد راه را ادامه دهید تا به ورودی دره برسید. با این که راه رسیدن به این دره کمی دشوار می باشد و برای رسیدن به ابتدای کول خرسان از روستای پامنار، حدود 2 ساعت پیاده وری پیش روی دارید، اما این دره ی شگفت انگیز آن قدر منظره های بکر و تماشایی دارد که تمام خستگی سفر را از تن شما به در می کند.
کول خرسان، دره ای با دیواره های سنگی بلند و باریک به ارتفاع 200 متر می باشد که به سختی می توان از میان آن ها آسمان را دید. در زبان محلی کول به دره ی عمیق و باریک می گویند. مؤید این ادعا این است که در برخی از جاهای این دره، راه عبور تنها به اندازه ی شانه ی یک انسان می باشد، و مسیر دره آنقدر باریک می شود که فقط یک نفر امکان عبور از آن را دارد و در بخش های دیگری از مسیر ،دیواره های دو طرف در بالای سرتان آنقدر به هم نزدیک می شوند، به طوری که آسمان بالای سر به طور کلی ناپدید می شود و حالت ترسناکی به دره می دهد؛ و به همین دلیل است که به این دره لقب دره ی ارواح را داده اند.
ابتدا تا انتهای دره کول خرسان 10 کیلومتر می باشد؛ از آن جایی که مسیر دره در نهایت به دریاچه سد دز می رسد، در انتهای دره سطح آب به حدی افزایش می یابد که مجبور می شوید تا کمر در داخل آب فرو روید و هر چه جلوتر می روید عمق آن بیشتر و بیشتر می شوید تا جایی که مجبور به شنا می شوید. از این جا به بعد تنها اگر شناگری ماهر باشید می توانید ادامه ی مسیر را با شنا طی کنید و اگر تجربه، تجهیزات و سر نترسی داشته باشید به دز خروشان بزنید و گرنه بهتر است از همین جا برگردید و از دل سپردن به خشم زیبای دز منصرف شوید.
در بخش انتهایی دره یک منطقه ی بکر و هیجان انگیز ولی بسیار ناایمن وجود دارد که همزمان خشم، قدرت و زیابیی طبیعت را به شما نشان می دهد. این منطقه با نام چال کندی یا گرداب مرگ، جایی است که کول خرسون به رود دز می رسد؛ متأسفانه این منطقه با تمام زیبایی هایش، تا کنون جان بسیاری از گردشگران را گرفته است؛ به همین جهت، چنان چه قصد رفتن به این منطقه را دارید هرگز و هرگز، بدون تجربه و حضور راهنمای محلی، از دره ی کول خرسون به این منطقه نروید و از تورهای منطقه ی چال کندی که از پارک ملت دزفول شما را با قایق به این منطقه می برند استفاده کنید.
ابتدای ورودی کول خرسون، پس از کمی پیاده‌روی در بستر دره، به یک دو راهی می‌رسید. اگر از سمت راست بروید، پس از اندکی پیاده‌روی صدای رودخانه دز به گوشتان می‌رسد؛ رودخانه‌ای خروشان که دمای آن گاهی به منفی بیست درجه می‌رسد و تندآب و گردآب زیادی دارد.
نکات مهم برای سفر به کول خرسون
دره ی کول خرسان جزو معدود دره های ایران زیباست که با تمام ویژگی های منحصر به فردش می تواند خطرناک و دردسر آفرین باشد و حتا به راحتی جان شما را بگیرد. چنان چه قصد عزیمت به این دره ی زیبا را دارید پیشنهاد می شود هرگز و هرگز، بدون حضور راهنمای محلی و یا افراد مجرب و با تجربه به سفر در طبیعت، به این دره سفر نکنید. نکته ی بعدی در ارتباط با سفر به کول خرسان این است که در فصل تابستان برای سفر به این منطقه اقدام کنید که احتمال بارش و وقوع سیلاب های بهاری کاهش یافته است؛ چرا که اگر در فصل مناسب اقدام به سفر نکنید ممکن است گرفتار سیلاب های وحشتناک این دره شوید که رهایی از آن غیر ممکن است.
همچنین قبل از عزیمت به این دره به طور حتم آب و هوای منطقه را چک نمایید تا دچار مخاطرات ناشی از آن نشوید. یکی از نکات بسیار مهم این است که به محض رسیدن به ابتدای دره ی کول خرسان باید از کلاه ایمنی استفاده نمایید، چرا که سنگ ها و تنه های بسیاری که طی سالیان سال، در اثر سیلاب های منطقه بین دو دیواره ی دره گیر کرده اند هر لحظه امکان سقوط به پایین دره را دارند.
وسایل مورد نیاز برای سفر به کول خرسون
• کوله پشتی مناسب کوهنوردی
• چادر به همراه کفی و زیرانداز مخصوص
• پوشش مناسب همراه با لباس اضافی
• هد لامپ
• چراغ روشنایی مخصوص چادر
• جعبه کمک های اولیه مجهز
• دستگاه جی پی اس
• پاور بانک
• چراغ مخصوص کمپ
• دمپایی و صندل مناسب رودخانه نوردی
• کیسه خواب
• کلاه، دستکش، گتر، جوراب و عینک آفتابی، مچ بند و زانو بند
• داروهای اولیه و پمادهای ضد درد
• پماد گزش حشرات
دره شمخال
در ایران دره های و تنگه های عجیب و غریب و منحصر به فردی وجود دارد که نظیر آن ها را فقط می توان در کشورهای خارجی مشاهده کرد، از جمله ی این دره های می توان به دره ی کال جنی، تنگه رغز فارس، تنگه کول خراسان، جهنم دره، دره ی درویشان، دره ی مرتضا علی، تنگه ی چاهکوه قشم و بسیاری دیگر اشاره کرد. دره ی شمخال یکی دیگر از این دره هاست که با پیچ های شگفت آور و ارتفاعات سنگی عجیب و غریبش که درشب ها نیز وهم انگیزتر می شود، بی شباهت به دره ی گراند کانیون امریکا نیست.
این دره یکی از مناطق محبوب و منحصر به فرد طبیعت گردان در ایران به شمار می رود که در فاصله ی 25 کیلومتری جنوب مرز ترکمنستان و شهر مرزی باجگیران در استان خراسان رضوی قرار گرفته است. نام این دره، از نام یکی از روستاهای کوهپایه ای در ابتدای این دره به همین نام گرفته شده است. شمخال به زبان کردی کرمانجی نام یک تفنگ قدیمی دست ساز می باشد؛ جالب است بدانید که در هیمن راستا ضرب المثلی وجود دارد، که می گوید مگر تیر شمخال به تو خورده است. این دره از روستای شمخال شروع می شود و در روستای محمد تقی بیگ پایان می یابد. دره ی شمخال به عنوان یک رودخانه از به هم پیوستن تعدادی از رودهای منطقه به نام شارک، قرچه، دربادام و شمخال نشأت گرفته و به وجود آمده است که در نهایت به شالیزارهای انتهای آن ریخته و آن ها را سیراب می کند. طول این دره ی بسیار زیبا و بی نظیر 18 کیلومتر و ارتفاع دیواره های کوه های اطراف آن تا 200 متر می رسد. دره ی شمخال دارای مسیری پر پیچ و خم بوده که جذابیت این دره را دو صد چندان نموده است.
برای رسیدن به این منطقه می بایست به از جاده ی شهر قوچان به سمت شهر مرزی باجگیران حرکت کرده و در فاصله ی 80 کیلومتری قوچان تابلوهای راهنما شما را به سمت روستای شمخال هدایت می کنند، که پس از رسیدن به روستا می بایست خودروی خود را در مکانی مستقر نموده و سسپس مابقی مسیر را پیاده طی نمایید و پس از خروج از روستا با وارد شدن به دره ی شمخال، کوه های بلندی اطراف شما را با صدای خروشان آب در کنار طبیعتی خاص همراه با آرامشی وصف ناشدنی فرا می گیرد.
گزینه های پیشنهادی برای سفر به دره ی شمخال
• بهترین زمان سفر: فصل بهار و تابستان
• بهترین حالت سفر: تور دو روزه با یک شب اقامت
• بهترین مکان برای اقامت شبانه: حمام اول
• گزینه ی بعدی برای اقامت شبانه: منطقه ی کبوترخانه
• فاصله ی از روستا تا حمام اول: 7 کیلومتر
• فاصله از حمام اول تا منطقه ی کبوترخانه: 4 کیلومتر
• فاصله از کبوترخانه تا انتهای دره: 7 کیومتر
از آن جایی که دره ها یکی از اشکال منحصر به فرد طبیعت می باشند و از نظر توپولوژیکی همیشه در بستر مناطق آبی و رودخانه ها شکل گرفته و ایجاد می شوند، و رودخانه نوردی یکی از جذابیت های اصلی آن ها به شمار می رود، بنابراین پیشنهاد می شود پوشش مناسب مخصوص دره نوردی با لباس اضافی به همراه داشته باشید، چرا که در برخی از مناطق دره ی شمخال می بایست از داخل آب عبور نمایید. از نکات دیگری که در دره ی شمخال بایستی به همراه داشته باشید صندل مناسب رودخانه نوردی می باشد چرا که ممکن است سنگ های کف رودخانه به پای شما آسیب برساند، بر این اساس اگر شما در د پا یا استخوان درد رنج می برید این منطقه مناسب شما نمی باشد.
چنان چه قصد اقامت شبانه در این منطقه را دارید چند نکته ی مهم را مد نظر قرار دهید؛ نکته ی اول این که تمامی وسایل مورد نیاز جهت اقامت شبانه از قبیل چادر ضد آب به همراه کفی، چراغ داخل چادر، زیرانداز مناسب و عایق سرما برای داخل چادر، وسایل گرمایشی جهت پوشش و خواب و همچنین کیسه ی خواب همراه خود داشته باشید؛ و اما در وهله ی بعد، جهت اقامت شبانه محل استقرار خود را در مکانی بالاتر از سطح آب رودخانه با فاصله ای 1 تا 2 متری از سطح آب قرار دهید. همچنین با توجه به ارتفاع دیواره ی سنگی دره ی شمخال و احتمال ریزش سنگ مناطقی را برای کمپ انتخاب نمایید که احتمال ریزش در آن جا وجود نداشته باشد. در نهایت سعی کنید قبل از استقرار خود چوب کافی به همراه داشته باشید تا پس از رسیدن آتش روشن کنید، تا از گزند حیوانات وحشی در امان باشید. نکته ی پایانی و بسیار مهم این که با توجه به سیل خیز بودن منطقه به خصوص در فصول بهار و تابستان، قبل از عزیمت به دره ی شمخال، حتما آب و هوا را چک نمایید زیرا با وجود دیواره‌های بلند دره، در هنگام سیل، فرار از آن کاری بسیار دشوار و حتی غیرممکن خواهد بود.
وسایل مورد نیاز برای سفر به شمخال
• کوله پشتی مناسب کوهنوردی
• چادر به همراه کفی و زیرانداز مخصوص
• پوشش مناسب منطقه همراه با لباس اضافی
• هد لامپ
• چراغ روشنایی مخصوص چادر
• جعبه کمک های اولیه مجهز
• دستگاه جی پی اس
• پاور بانک
• چراغ مخصوص کمپ
• دمپایی و صندل مناسب رودخانه نوردی
• کیسه خواب
• کلاه، دستکش، گتر، جوراب و عینک آفتابی، مچ بند و زانوبند
• داروهای اولیه و پمادهای ضد درد
• پماد گزش حشرات